Son dovrlerin agir psixoloji problemlerinden olan depressiya haqqindaki sulallarimiza psixoterapevt Suad Axundova cavab verir.
Depressiya nedir?
Insan ozunu
fiziki ve menevi cehetden lazimsiz hiss edirse, ruh dushkunluyu
yashayirsa, bu, depresiya halidir. Depressiyali adami yemek-icmek
maraqlandirmir,guneshin cixmasi, yagishin yagmasi,umumiyyetle, hec ne
ona sevinc getirmir. O, qelb sizintisi, meyusluq, perihsanliq hiss
edir. Depressiya illerle icimizde yigilan hiss ve narahatliqlarimizin,
sona qeder deyilmemish fikir ve dushuncelerimizin
neticesidir.Mutexesislerin fikrince, depressiya cox zaman nevrozun
fonunda bashlayir.
Depressiyanin agir formasi zamani
insan eve qapanir ve hec kesle gorushmek istemir, butun gunu hereketsiz
uzanir ve s. Ilkin mehellelerde ise depressiyali shexs mecburi shekilde
de olsa, evden cixir, istemese bele ishe gedir. Istemirem, lakin bunu
etmeye mecburam arasindaki halin ozu de insani qiciqlandirir.
Insanlar her zaman depressiyaya dushurler?
Deyishkenxasiyyetli, ozuneqapanan, en xirda problemi ureyine salan
insanlar depressiyaya daha tez duhsurler. Meselen, tutaq ki, biri ishe
gederken kimse onunla soyuq davrandi, dilucu salamlashdi. Hemin shexs
gun erzinde ureyinde bash veren bu hadiseni gotur-qoy edir. Bu tip
situasiyada insan ilk novbede dushunmelidir ki, belke o, fikirli oldugu
ucun sizinle soyuq salamlashib. Eslinde, her bir hadisede pozitiv nese
axtarmaq lazimdir.
Adeten movhumatci, elametlere inanan
insanlar daha bedguman olurlar.Meselen, evden cixarken qarshisindan
qara pishik kecdise, demeli, nese pis hadise olacaq. Bu cox sehv
yanashmadir. Pishiyin hec bir gunahi yoxdur. Siz neqativ
dushuncelerinizle hemin pis hadiseni ozunuze celb edirsiniz. Insan her
seher ozunu yaxshi ehval-ruhiyyeye koklemelidir. Bezen depressiyanin
koklerini axtardiqda onun ushaqligimizla bagli olmagida meydana cixa
biler. Bilirsiniz, depressiya sanki bir toxumdur, toxumun cucermesi
ucunse mutleq elverishli sherait lazimdir.
Depressiyadan qurtulmaqda dinin ne kimi rolu var?
Dunyada
depressiyadan 154 milyon insan eziyyet cekir. ABS xestexanalarinda her
il 12 milyona yaxin qadin depressiyadan mualice olunur.
Dindan insanlar depressiyaya az dushur. Insan dine
gelmekle butun suallara cavab tapir. Adeten bir icimizdeki suallara
cavab tapmadiqda onlari gotur-qoy edirik, fikirleshirik, cavabi tapa
bilmeyene qeder rahat ola bilmirik ve neticede depressiya bash verir.
Dindar insan ise muqeddes kitabda, Pyegemberin (s.e.s) ve imamlarin (e)
heyatini oyrenmekle suallara cavab tapir. Din insana dayaq olur,
intiharin gunah oldugunu bilir.Insan Allaha tevekkul etdikce ozunu
tenha hiss etmir.
Qadin ve kishi depressiyalari arasinda ne kimi ferqler var?
Qadinlar kishilerden iki defe cox depressiyaya dushurler. Mutexessisler
bunu bioloji, psixoloji ve sosial faktorlarla izah edirler. Qadinlar
daha emosional olduqlarindan depressiyaya cox dushurler. Evdar qadinlar
ish qadinlarindan daha cox depressiya kecirir. Buna sebeb evdar
xanimlar ev sihlerini gordukden sonra seriallara baxmasi ve hesretle
erinin gelishini gozlemesidir. Tebii ki, er ishden yorgun, esebi ve s.
qayida biler. Heyat yoldashi edeten qadinin serial qehremanina
benzemir.
Meishetimizin, gundelik heyatimizin
xeyallarimizdaki heyatdan ferqliliyi qadinlarda depressiyaya yol aca
biler.Insan ishle meshgul olduqda ise bashi qarishir, ozluyunde
gotur-qoy etmir ve neticede depresiyaya dushmeye vaxti qalmir.
Depresiyadan nece qurtulmaq olar?
Depressiyaya dushmemek ucun mutleq hisslerini, dushuncelerini,
naraziliqlarini bilmek lazimdir. Buna gore de unsiyyet cox vacibdir.
Unsiyyet mutleq insanlarla ola biler: dostlarimiz, ish yoldashlarimiz,
qohumlarimiz ve b. Aile munasibetlerinde kishi ve qadin deyilmemish
sozlere, yarimciq fikirlere gore depressiyaya dushur. Dialoq bitdiyi
yerde nevroz, daha sonra ise depressiya bashlayir. Hiss ve
fikirlerimizi ifade ederken bir ozumuze depressiyadan cixmaga yardimci
oluruq.